اسپکتروفتومتر

مخترع اسپکتروفتومتر آقای آرنولد بکمن ( Beckman ) در سال 1940 بوده است ، ولی اگر بخواهیم حق مطلب را ادا کنیم باید اشاره کنیم به فیلسوف انگلیسی به نام Roger Bacon که در سال 1244 میلادی متوجه شد که گذر نور خورشید از لیوان باعث تجزیه آن به اجزای کوچکتر میشود ، و همانطور که میدانیم بعد ها اکتشاف طیف سنجی نوری را به اسحاق نیوتن نسبت دادند ، چرا که بیشترین مطالعه در زمینه آنالیز طیف رنگی نور مرئی توسط منشور را داشته است ، گرچه بدون اکتشافات و تحقیقات دانشمندان پیشین این افتخار به نیوتن نمیرسید .
به هر روی قصد داریم شما را با دستگاه اسپکتروفتومتر امروزی که در آزمایشگاه ها استفاده میشود آشنا کنیم ، چرا که کمپانی DLAB به نمایندگی شرکت راهیان نلم آزما دارای گستره وسیعی از محصولات اسپکتروفتومتر بوده و در برابر رقبای خود با دستی پر از محصولات بسیار با کیفیت قد علم کرده است .

اسپکتروفتومتر چیست ؟

ویکی پدیا میگوید اسپکتروفتومتری یا طیف سنجی نور ، به اندازه گیری کمّی خواص بازتاب یا انتقال یک ماده به عنوان تابعی از طول موج میگویند . در این روش غلظت نمونه ها را از میزان جذب نور آنها تعیین میکنند ، از این روش میتوان برای تجزیه و تحلیل نمونه های DNA و RNA استفاده کرد . امروزه اسپکتروفتومتری در اندازه گیری کیفی و کمّی انواع ترکیبات آلی، معدنی و یونهای فلزی به کار می رود.

انواع اسپکتروفتومتر

دسته بندی های مختلفی برای اسپکتروفتومتر وجود دارد ، از قبیل دسته بندی های پرتویی شامل تک پرتویی و دو پرتویی که به آنها Single Beam و double beam میگویند ، دسته بندی از لحاظ مرئی یا مرئی UV که به Visible و UV Visible شناخته میشوند ، که برخی ازین دسته بندی ها به صورتا توامان هم وجود دارند ، برای درک بهتر در زیر همه دسته بندی ها قید شده .
1- تک پرتویی مرئی
2- تک پرتویی مرئی UV
3- دو پرتویی مرئی
4- دوپرتویی مرئی UV
باز هم در این دسته بندی ها با توجه به قابلیت های هر دستگاه ، دسته بندی های متنوعی بر اساس پهنای باند ، نوع لامپ و یا تاچ اسکرین وجود دارد .

اسپکتروفتومتر تک پرتویی :

در اسپکتروفتومتر Single Beam ، علاوه بر المان های مذکور ، المان‌های دیگری هم وجود دارند که در ساختار دستگاه از آن‌ها استفاده می‌شود. یکی از این المان‌ها ، شکاف (Slit) نام دارد و عرض آن ، یکی از مهم‌ترین پارامترهاست. المان Slit علاوه بر وضوح طیفی،‌ میزان انرژی نور تابشی به نمونه را نیز کنترل می‌کند. بنابراین میزان نویز به طور قابل توجهی تحت تأثیر عرض شکاف قرار دارد. به همین دلیل است که اندازه شکاف باید همیشه بهینه باشد. از المان های دیگر میتوان به شاتر اشاره کرد که برای به حداقل رساندن واکنش های فتوشیمیایی و ممانعت از وارد شدن نور به دستگاه در حین تعویض رفرنس با نمونه کاربرد دارد .

اسپکتروفتومتر دو پرتویی :

در اسپکتروفتومتر Double Beam علاوه بر شکاف، از چاپر (به جای شاتر) استفاده شده است. با توجه به این که این دستگاه به صورت دو پرتو است، از شاتر استفاده نمیکند ، چاپر مسیر نوری را بین نمونه و رفرنس سریعاً تعویض می‌کند و این کار را با سرعتی انجام میدهد که بتوان چندین بار در ثانیه اندازه‌گیری‌های بین نمونه و رفرنس اتفاق افتد.

طرز کار اسپکتروفتومتر

ابتدا به معرفی اجزای اصلی این دستگاه بپردازیم :
1- منبع تابش الکترومغناطیس
2- جایگاه نمونه یا محفظه نمونه
3- منوکروماتور ( تک رنگ ساز )
4- دتکتور ( آشکار ساز )
5- سیستم خوانش ( نمایشگر جذب )
این دستگاه با استفاده از یک منبع نوری (لامپ هالوژن یا تنگستن یا زنون ) و یک شبکه ( جهت شکست نور ) ، نور را به صورت یکنواخت به طول موج‌های مختلف تجزیه میکند . بعد از این تجزیه ، نور به ماژول اندازه‌گیری شدت نور رسیده و توسط یک تشخیص دهنده ( detector ) اندازه گیری می‌شود. سپس این اطلاعات به پروسسور دستگاه رسیده و در نهایت به صورت یک طیف قابل مشاهده بوده و تحلیل میشود .

کاربرد اسپکتروفتومتر

این دستگاه در اندازه گیری کیفی و کمّی انواع ترکیبات آلی، معدنی و یونهای فلزی کاربرد دارد.
تعیین غلظت مواد، اندازه گیری فعالیت آنزیم های مختلف، کلسترول، تری گلیسیرید، قند، لیپوپروتئین ها، اوره، کراتین و ترکیبات مشابه، انواع آنالیت های با بالینی و تحقیقاتی، انواع داروها و همه یونهای فلزی، با اسپکتروفتومتری امکان پذیر است. همچنین این دستگاه قابلیت اندازه گیری نمونه های فوق العاده کوچک را داشته و لذا از آن برای تجزیه عناصر مولکول های RNA استفاده می شود. لذا، دستگاه اسپکتروفتومتر در زمینه های مختلف چون تجزیه مواد در رشته های شیمی، مواد، کشاورزی، پزشکی و… کاربرد دارد ..

جمع بندی

با ماهیت کلی اسپکتروفتومتر آشنا شدیم ، حال دیگر میدانیم این دستگاه باید با کیفیت بالا و توسط برندهای مطرح تولید شده باشد تا ارزش خرید بیشتری داشته باشد ، باید بتوان روی نتیجه و دقت پاسخ های دستگاه حساب باز کرد ، یکی از بهترین پیشنهاد ها در کنار کیفیت بالا و دقت بالا و قیمت مقرون به صرفه ، برند DLAB است ، که با داشتن تنوع بسیار گسترده در این زمینه ، انواع مدل های اسپکتروفتومتر را تولید کرده است .

خوشبختانه این کمپانی با داشتن نمایندگی رسمی در ایران ، شرکت راهیان نلم آزما ، خیال مصرف کنندگان ایرانی را از بابت فروش اسپکتروفتومتر و خدمات و گارانتی و پشتیبانی معتبر آن آسوده کرده است . در زیر به معرفی مدل های مختلف اسپکتروفتومتر DLAB پرداخته ایم :

1- مدل SPV1000 – مرئی – تک پرتویی – پهنای باند 4 نانومتر – طول موج 325 تا 1000 نانومتر
2- مدل SPUV1000 – مرئی UV – تک پرتویی – پهنای باند 4 نانومتر – طول موج 200 تا 1000 نانومتر
3- مدل SPV1100 – مرئی – تک پرتویی – پهنای باند 2 نانومتر – طول موج 320 تا 1100 نانومتر
4- مدل SPUV1100 – مرئی UV – تک پرتویی – پهنای باند 2 نانومتر – طول موج 190 تا 1100 نانومتر
5- مدل SPUV2101 – مرئی UV – تک پرتویی – پهنای باند 1 نانومتر – طول موج 190 تا 1100 نانومتر
6- مدل SPUV2102 – مرئی UV – تک پرتویی – پهنای باند 2 نانومتر – طول موج 190 تا 1100 نانومتر
7- مدل SPUV3101 – مرئی UV – دو پرتویی – پهنای باند 1 نانومتر – طول موج 190 تا 1100 نانومتر
8- مدل SPUV3102 – مرئی UV – دو پرتویی – پهنای باند 2 نانومتر – طول موج 190 تا 1100 نانومتر
9- مدل SPXUV5101 – مرئی UV – دو پرتویی – لامپ زنون – پهنای باند 1 نانومتر – طول موج 190 تا 1100 نانومتر
10- مدل SPXUV5102 – مرئی UV – دو پرتویی – لامپ زنون – پهنای باند 2 نانومتر – طول موج 190 تا 1100 نانومتر